Trong tâm thức Tục_thờ_ngựa

Con ngựa là một con vật đặc biệt, tham gia vào biểu tượng song nghĩa, đa nghĩa. Từ chỗ là bản thể của vô thức tâm linh, là bản năng của dục vọng sâu thẳm hay cõi mịt mù của bóng tối, ngựa đã vượt lên theo từng nấc thang để thụ pháp và chuyển thể thành con vật biểu tượng của thần linh, ánh sáng của mặt trời và cũng là biểu tượng của nhân cáchtrí tuệ.

Nguồn năng lực

Một con ngựa đang tung vó, chúng tượng trưng cho tốc độ, năng lượng

Trong quan niệm cổ xưa, ngựa là con vật có bản tính mau lẹ, hăng hái, sung mãn, được xếp dưới nguyên lý Dương của tự nhiên, và được coi là biểu trưng cho yếu tố hỏa, một số nơi người ta dùng biểu tượng ngựa để tượng trưng cho mặt trời, có nơi, ngựa là động vật hiến tế trong tín ngưỡng thờ thần mặt trời. Phần nào con ngựa cũng biểu trưng cho chu kỳ chuyển động của mặt trời, tức sự chiếu sáng, nguồn ánh sáng mang lại sự sống cho vạn vật, tiêu trừ những tai chứng, bệnh dịch. Ngựa trắng còn là biểu tượng thần thoại của mặt trời[2] Ngựa còn là linh vật liên quan mật thiết với nước.

Sự mau lẹ của con ngựa cùng với sức mạnh và khả năng đi được dặm đường xa khiến cho người ta gán cho nó những tên gọi như Gió Tây, Gió Đến, Chân Mau, Tia Chớp, Thiên Lý Mã, Phi Mã, Thần Mã, Phong Mã. Là một động vật được coi là nhanh nhẹn, "phi như bay" mà nhiều dân tộc coi ngựa là biểu tượng của tia sáng, là biểu tượng cho sự mau lẹ, sức mạnh, nghị lực, sáng tạo, giàu sang, là biểu tượng của tinh thần tự do, vượt ra mọi ranh giới để hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống, ngựa còn là biểu tượng của lòng trung thành, sự phóng khoáng mã thượng, vượt ra khỏi những giới hạn để vươn tới thành công.

Bản tính người

Ngựa còn được đồng nhất với bản tínhbản năng của con người. Những mô tả Nhân mã bao quanh thần Dionysos luôn được chuốc rượu cho say để khiêu khích chúng lao vào cuộc chiến với Héracles chính là thể hiện bản năng được phóng thích, với tất cả tính bồng bột, năng lực sản sinh và tính hào phóng ở ngựa (nhất là ngựa non) mà một số nơi ngựa còn được coi là biểu tượng hoàn chỉnh sự cường liệt của dục vọng. Con thiên mã màu trắng biểu thị cho bản năng đã được kiểm soát, được làm chủ, được thăng hoa, theo luân lý mới, nó là thành quả cao quý nhất của con người.

Con ngựa là vật cưỡi, là phương tiện vận chuyển, là con tàu, và số mệnh của nó không thể tách rời số mệnh con người. Ở tột đỉnh của mọi sự thăng hoa, thăng thượng, con ngựa trắng là hình ảnh tượng trưng cho sự uy nghi, là vật cưỡi của các anh hùng, các thánh nhân, những người lập nên những kỳ công tinh thần. Ngựa có hai mặt, một mặt được coi là bản ngã trung thành, nhưng mặt kia lại là bản ngã hiểm độc biểu thị cho yếu tố súc vật trong con người, xuất phát từ hai thuộc tính của giống ngựa là vật cưỡi và bị cưỡi.

Sự dẫn đường

Ngựa trong tâm thức con người còn đóng vai trò của kẻ dẫn đường

Khi là vật cưỡi, nhờ có con người mà ngựa có được phẩm chất bẩm sinh làm cho nó xuất hiện như một sinh linh có tài thấu thị và trở thành đôi mắt của con người trong bóng đêm, là biểu tượng của trực giác soi sáng lý trí. Khi bị cưỡi nếu bàn tay của người cưỡi dẫn nó vào con đường sai lầm thì càng gặp nhiều bóng tối, bóng ma và họ cũng có nguy cơ trở thành người liên minh với quỷ dữ, lúc này con ngựa lại là vật mang đến sự rủi ro, bạo lực.

Trên thực tế, ngựa cùng với chó là hai con vật rất đỗi thông minh và trung thành. Nếu như chó canh cho giấc ngủ yên lành và tận tuy như một người nô bộc, chó coi người như những ông chủ mà chúng phải có trách nhiệm làm đẹp lòng và bảo vệ thì con ngựa lại hoàn toàn khác, nó là vật cưỡi ương bướng (ngựa chứng). Giữa hai cơ thể sống đó đặc biệt tác động, có liên hệ và cũng là biểu hiện của 2 mặt tâm lý và tâm thức, phụ thuộc vào sự hòa hợp hay xung đột mà kết quả sẽ là cái chết hay thắng lợi.

Quan sát con ngựa khi phi nước đại giữa ban ngày, nó bị cuốn hút bởi mãnh lực của cuộc chạy, nó phóng một cách mù quáng và chỉ có người cưỡi ngựa mới mở to mắt để điều khiến nó đạt đến đích nhất định, nhưng ban đêm khi người cưỡi trở nên mù lòa thì con ngựa lại là vị chỉ huy, nó trở nên thấu thị và tự làm chủ cuộc điều khiển, với một năng lực cảm nhiệm bí hiểm mà lý trí không thể giải thích nổi, nó có thể đưa chủ nhân vượt qua mọi cửa ải một cách an toàn.

Dựa vào khả năng thấu thị trong bóng đêm của nó, con ngựa có chức năng dẫn đường, dẫn dắt linh hồn, gắn với bóng đêm, âm phủ, nên dân gian truyền tụng nếu mơ thấy ngựa đen là coi như sắp chết, ngựa đen được tượng trưng cho ác thần, hoặc là kẻ sa địa ngục, hay linh hồn bị chịu phạt. Với đặc tính có con mắt chọc thủng màn đêm, ngựa đã trở thành con vật Thần nhập và là một môn đồ trong các nghi lễ thần thánh. Với bản chất tinh tường của nó, ngựa cũng được xem như con vật của Thần và nó là biểu hiện của Thần nhập trong các nghi lễ thụ pháp.

Hệ can chi

Biểu tượng Ngọ

Với người Phương Đông, con ngựa gắn với những hình ảnh thực tế hơn và xuất phát từ những truyền thuyết có thật trong lịch sử. Trong hệ lịch can chi, chi Ngọ là một chi quan trọng, mang những ý nghĩa triết lý và nhân văn sâu sắc. Giờ Ngọ kéo dài từ 11 đến 13 giờ, khoảng thời gian sáng sủa nhất trong ngày (chính ngọ là đúng 12 giờ trưa, lúc Mặt Trời ở thẳng đứng trên đỉnh đầu). Tháng con ngựa là tháng Năm âm lịch, giữa mùa hạ, cây cối xanh tốt, sung mãn nhất, ra hoa kết quả nhiều nhất, con người cũng dồi dào sinh lực nhất và tương quan trời đạt đến độ hài hòa tối đa.

Trong mười hai con giáp, ngựa là con vật đứng thứ 7 cũng là vị trí của số thiêng: 2x7 = 14, tương ứng với 14 ngày khai thị cho Thân trung ấm (giai đoạn chuyển tiếp của pháp thân) và các tiến hành cầu siêu thoát cho linh hồn người đã mất của các Lạt Ma Tây Tạng: 7x7 = 49 tương ứng với 49 ngày trong tang lễ của người Việt Nam. Đây là thời gian rất quan trọng để các linh hồn siêu sinh vào các cảnh giới khác nhau). Những người tuổi Ngọ (con ngựa) cũng được đánh giá cao, người nhanh nhẹn, tràn trề nhựa sống.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tục_thờ_ngựa http://www.fordham.edu/halsall/basis/tacitus-germa... http://www.epona.net/distribution.html http://baodatviet.vn/doi-song/gia-dinh/bi-an-tuc-t... http://baotayninh.vn/ngua-tho-trong-den-mieu-a4119... http://baothanhhoa.vn/vn/doi-song/n119656/Tim-hieu... http://cand.com.vn/Tieu-diem-van-hoa/Thai-qua-duc-... http://danviet.vn/tin-tuc/ca-ngan-nguoi-chui-qua-b... http://www.tgn.edu.vn/bai-viet/c80/i310/hinh-tuong... http://www.mofa.gov.vn/quehuong.../nr050307131435/... http://tet.vinhphuc.gov.vn/ct/cms/chuyenmon/Lists/...